Τα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862) – Έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη Ναυπλίου με την ευκαιρία των 150 χρόνων της Ναυπλιακής Επανάστασης
Το Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου παρουσιάζει την έκθεση με τίτλο «Τα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα» (1833-1862), από τις 12 Οκτωβρίου 2012 έως τις 30 Ιανουαρίου 2013, στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Δήμου Ναυπλιέων για τα 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση (1 Φεβρουαρίου–8 Απριλίου1862).
Δοξαστικό πορτρέτο του Όθωνα
Η έκθεση σκιαγραφεί την ιστορική περίοδο από την άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο, πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, έως την έξωση του βασιλιά (Οκτώβριος 1862) και εστιάζει σε βασικά χαρακτηριστικά της νεότερης εικονογραφίας του Ναυπλίου, με βασικό άξονα την οπτική των ξένων και Ελλήνων καλλιτεχνών σε σχέση με τα γεγονότα που σημάδεψαν την οθωνική περίοδο.
Το γραφείο του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο. Υδατογραφία του A.Haubenschmid. Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Η Ελλάδα ως ιστορική και πολιτική οντότητα στην Ευρώπη στα τέλη του 18ου αιώνα, στο πλαίσιο του Διαφωτισμού και του νέου ενδιαφέροντος για την κλασική αρχαιότητα που εκδηλώνεται την εποχή εκείνη, και ο φιλελληνισμός ως χαρακτηριστικό της ρομαντικής εποχής γοήτεψαν τον βαυαρό πρίγκιπα Λουδοβίκο που ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος σε ζητήματα τέχνης και καλλιτεχνών και δεν παρέλειψε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία να διαπραγματευτεί όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις για το γιο του, Όθωνα μετά τη Συνθήκη του Λονδίνου (3 Φεβρουαρίου 1830) για το θρόνο της Ελλάδας.
Δοξαστικό πορτρέτο του Λουδοβίκου Α΄ της Βαυαρίας. Λιθογραφία, Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Το 1832 ο πρίγκιπας Otto von Wittelsbach, ο γνωστός μας Όθων, ο δευτερότοκος γιος του βασιλέως της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α΄, εστέφθη βασιλεύς του νεοσύστατου ελληνικού κράτους που γνώρισε την απελευθέρωση έπειτα από τέσσερις αιώνες υποταγής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο βασιλεύς Όθων και η σύζυγός του Αμαλία ( Amalia von Oldenburg) εκθρονίστηκαν και έφυγαν από την Ελλάδα το 1862. Το βασιλικό ζεύγος φεύγει αλλά λίγο πριν έχει διοριστεί καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών ο Νικηφόρος Λύτρας ενώ αρχίζουν να επιστρέφουν οι σπουδαγμένοι στο Μόναχο Γύζης, Ιακωβίδης κ.α. που κυριαρχούν στην καλλιτεχνική ζωή της Ελλάδας ως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Αμαλία, Βασίλισσα της Ελλάδας. Λιθογραφία. Συλλογή Καθηγητή Ιωάννη Καράκωστα.
Η έκθεση περιλαμβάνει χαρακτικά και ζωγραφικά έργα με παραστάσεις από την αναχώρηση του νεαρού Όθωνα από την Αυλή του Μονάχου, την άφιξή του στο Ναύπλιο, πορτρέτα του Όθωνα και της Αμαλίας, πορτρέτα της Αντιβασιλείας του Όθωνα, οχτώ φορεσιές επωνύμων κυριών της Αυλής της Αμαλίας, έργα που αναφέρονται στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, φωτογραφικό υλικό και ζωγραφικά έργα των πρωταγωνιστών της Ναυπλιακής Επανάστασης, λιθογραφία της έξωσης των πρώτων βασιλέων, το τραπέζι, στο οποίο υπογράφτηκε το διάταγμα της έξωσης το 1862 και γελοιογραφίες που αναφέρονται στο θέμα του ανταγωνισμού των Δυνάμεων για την εξουσία στην Ελλάδα.
Πρωταγωνιστές της Ναυπλιακής Επανάστασης
Στην έκθεση εκτός από έργα της Εθνικής Πινακοθήκης παρουσιάζονται χαρακτικά της πλούσιας συλλογής του Καθηγητή της Νομικής και τ. Αντιπρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννη Καράκωστα, χαρακτικά και ζωγραφικά έργα που ευγενικά μας παραχωρήθηκαν από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών και το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, Ίδρυμα Βούρου – Ευταξία, έργα από τις συλλογές ζωγραφικών και χαρακτικών έργων του Μουσείου Μπενάκη, ενδυμασίες από το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου», έργα από τις συλλογές του Δήμου Ναυπλίου, του Δικηγόρου κ. Κωνσταντίνου Καράπαυλου και του κ. Ιωάννη Σπηλιωτάκη καθώς και φωτογραφικό υλικό από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.
Η Έξωση του Όθωνα, Έγχρωμη λιθογραφία. Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Το Παράρτημα Ναυπλίου της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου, διοργανώνει αυτή την έκθεση με την πεποίθηση πως το μέλλον του ελληνικού έθνους διασφαλίζεται, πάνω απ όλα, με την αυτογνωσία, η οποία προϋποθέτει γνώση της ιστορίας και εμπέδωση της ιστορικής μας ταυτότητας.
Διάρκεια έκθεσης: 12 Οκτωβρίου 2012-30 Ιανουαρίου 2013
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Πέμπτη, Σάββατο:10.00-1500
Τετάρτη, Παρασκευή:10.00-15.00 & 17.00-20.00 Κυριακή: 10.00-14.00
Τρίτη κλειστά – Δευτέρα: Είσοδος ελεύθερη
Σιδηράς Μεραρχίας 23, Τ.Κ. 21100, Ναύπλιο, τηλ.27520 21915-21935.
Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του επιστημονικού συμποσίου για τα 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Eπανάσταση
Το τριήμερο επιστημονικό συμπόσιο που διοργάνωσε στο Βουλευτικό Ναυπλίου, 12-14 Οκτωβρίου 2012 η Οργανωτική Επιτροπή των Εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση, η οποία ορίστηκε από το Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ. του Δήμου Ναυπλιέων, ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία.
Κατά τη διοργάνωση του επιστημονικού συμποσίου αντιμετωπίστηκαν πολλές προκλήσεις και καθώς απαντήθηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όλοι οι συντελεστές είναι άξιοι συγχαρητηρίων. Συγκεκριμένα η διοργάνωση των εορτασμών γενικότερα και η διεξαγωγή του συμποσίου ειδικότερα, απαίτησαν και εν τέλει ανέδειξαν τα εξής :
α. Αποτελεσματική συνεργασία όλων των φορέων πολιτισμού της πόλης μας
Ένα τόσο σύνθετο πρόγραμμα ανάδειξης του σημαντικότατου, για την τοπική και εθνική μας ιστορία, γεγονότος της Ναυπλιακής Επανάστασης, με τη δημιουργία έντυπου και οπτικοακουστικού υλικού, δημιουργία ιστοσελίδας, παρουσίαση βιβλίου, ειδική παρουσίαση σε μαθητικό κοινό, συντονισμό και παραγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διοργάνωση επιστημονικού συμποσίου καθώς και άλλα που έπονται, δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τη σύμπραξη και την επιμελή ενασχόληση όλων όσων συμμετείχαν και πρόσφεραν από την πρώτη στιγμή. Ο δήμος ευχαριστεί και συγχαίρει θερμά για την προσφορά τους :
– Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
– Το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) του Πανεπιστημίου Harvard
– Τα ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ – Αρχεία Ν. Αργολίδας
– Τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης»
– Την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξ. Σούτζου, Παράρτημα Ναυπλίου
– Το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου»
– Τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αργολίδας
– Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νέας Κίου
– Το Σύνδεσμο Φιλολόγων Αργολίδας
– Το Τμήμα Θεάτρου του ΔΟΠΠΑΤ
– Τη Θεατρική ομάδα ΘΕΑΤΡΟΔΡΟΜΙΟ
– Την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού
β. Υποστήριξη της Οργανωτικής Επιτροπής από τον επιχειρηματικό κόσμο της πόλης μας
Στους κατά κοινή ομολογία δύσκολους χρόνους που διανύουμε είναι αξιέπαινη η προσφορά των συμπολιτών μας ξενοδόχων που πρόσφεραν τη φιλοξενία των συνέδρων και ομιλητών κατά την παρουσίαση του βιβλίου «ΝΑΥΠΛΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», στις 17 Μαρτίου 2012 και κατά το επιστημονικό συμπόσιο 12-14 Οκτωβρίου 2012. Ευχαριστούμε τα ξενοδοχεία και τους ξενώνες, τα οποία αναγράφηκαν αναλυτικά στο πρόγραμμα του συμποσίου που διανεμήθηκε σε όλους, και ιδιαίτερα το σύλλογο ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ – http://www.all-about-nafplio.com. Επίσης ευχαριστούμε όλους τους επαγγελματίες που παρείχαν τις υπηρεσίες τους στο πλαίσιο της διοργάνωσης, με επαγγελματισμό και συνέπεια. Όλοι τους απέδειξαν την κοινή συνειδητοποίηση για βελτιστοποίηση του τουριστικού προϊόντος που προσφέρει η πόλη μας μέσα από το συντονισμό και την αναζήτηση ποιοτικών χαρακτηριστικών και ήδη έθεσαν τον πήχη πολύ ψηλά.
γ. Υψηλό επιστημονικό επίπεδο, το οποίο επισημάνθηκε από όλους τους ειδικούς επιστήμονες και ερευνητές που συμμετείχαν ή παρακολούθησαν σε απευθείας μετάδοση από το διαδίκτυο
Ο άρτιος και έγκαιρος προγραμματισμός του περιεχομένου του συμποσίου από την επιστημονική του επιτροπή, εξασφάλισε ένα πρόγραμμα πυκνό και δομημένο, το οποίο κάλυψε όλες τις πτυχές της οθωνικής περιόδου (1833-1862) και φώτισε καλύτερα τις κοινωνικές, οικονομικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις, που επέτρεψαν την ενεργό συμμετοχή του Ναυπλίου στην Επανάσταση. Ευχαριστούμε θερμά τον επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής κ. Τριαντάφυλλο Σκλαβενίτη, ιστορικό, Δ/ντή Ερευνών του ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ, και τα λοιπά μέλη κ. Γιώργο Αναστασόπουλο, Μπάμπη Αντωνιάδη, Μαρία Βελιώτη, Δημήτρη Χ. Γεωργόπουλο, Κανέλλο Κανελλόπουλο, Ιωάννα Παπαντωνίου, Κων/νο Χελιώτη.
Επίσης συγχαίρουμε και ευχαριστούμε την κα Λαμπρινή Καρακούρτη, επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλεξ. Σούτζου, Παράρτημα Ναυπλίου για την οργάνωση της εξαιρετικής έκθεσης «Τα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862)» που εγκαινιάστηκε επ΄ ευκαιρία της έναρξης του συμποσίου, και για τη δημιουργία του καταλόγου της έκθεσης.
δ. Αδιάλειπτη συμμετοχή του κοινού, συμπολιτών μας κατά κύριο λόγο, που παρακολούθησαν ακούραστοι το πυκνό πρόγραμμα του συμποσίου ακόμη και κατά τις δύσκολες ώρες, νωρίς το πρωί και νωρίς το απόγευμα
Αποτέλεσμα του παραπάνω ήταν ένα Βουλευτικό διαρκώς γεμάτο, που απέδειξε τη δίψα όλων για γνώση και ποιοτικές εκδηλώσεις. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω υπήρξε η δυνατότητα απευθείας μετάδοσης του συμποσίου στο διαδίκτυο και σε αυτό τον τομέα επιτεύχθηκαν επίσης εντυπωσιακά αποτελέσματα, καθώς οι διαδικτυακοί σύνεδροι ανήλθαν συνολικά και τις τρεις ημέρες στους 873, ενώ ο ανώτατος αριθμός ατόμων που παρακολουθούσαν συγχρόνως διαδικτυακά ανήλθε στους 130.
ε. Αποτελεσματικότητα και συνέπεια της Οργανωτικής Επιτροπής και της γραμματειακής ομάδας.
Σημειώνουμε ότι η Οργανωτική Επιτροπή ορίστηκε από τον Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ. και αποτελείται από τους κ. Κωνσταντίνο Χελιώτη, Γιώργο Αναστασόπουλο, Μπάμπη Αντωνιάδη, Πόπη Καλκούνου και Ιωάννη Πετρόπουλο.
Η γραμματειακή υποστήριξη – δημοσιότητα –προβολή, διεκπεραιώθηκαν υποδειγματικά από ομάδα εθελοντών, οι οποίοι επίσης φρόντισαν για τη διάχυση της είδησης με αποτέλεσμα να γίνει αναφορά του συμποσίου στην ΝΕΤ τηλεόραση, σε πολλές ιστοσελίδες ηλεκτρονικού και παραδοσιακού τύπου, μεταξύ των οποίων ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΤΟ ΒΗΜΑ, ΤΑ ΝΕΑ. Επίσης το ηλεκτρονικό υλικό προβολής προωθήθηκε σε ιστοσελίδες πανεπιστημιακών σχολών Ιστορίας και σε εξειδικευμένα έντυπα για Ιστορία και Πολιτική.
στ. Χορηγίες χωρίς τις οποίες τίποτε από αυτά δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί
Ευχαριστούμε θερμά για την οικονομική υποστήριξη τους:
– ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ «ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ»
– ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΚΔΟΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Σ.Ε.Β.Ε.)
– ALPHA BANK
– ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ
– ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
– ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ
– ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΝΑΥΠΛΙΟΥ
Κλείνουμε με τη διαπίστωση ότι ο απολογισμός του συμποσίου από όλες τις απόψεις υπήρξε ανώτερος από κάθε προσδοκία, με την ευχή να συνεχίσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι το ίδιο δημιουργικά και με την υπόσχεση να επανέλθουμε σύντομα με την αναγγελία νέων εκδηλώσεων.
Ζωντανή μετάδοση πατήστε τον σύνδεσμο
Επιστημονικό Συμπόσιο για τα 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση – 12 έως 14 Οκτωβρίου 2012 στο Βουλευτικό Ναυπλίου
O Δήμος Ναυπλιέων ανακήρυξε το 2012 έτος εορτασμού των 150 χρόνων από τη Ναυπλιακή Επανάσταση, 1 Φεβρουαρίου – 8 Απριλίου 1862.
Στο πλαίσιο του εορτασμού η Οργανωτική Επιτροπή του αποφάσισε την οργάνωση Επιστημονικού Συμποσίου, προκειμένου να ερευνηθεί η Ναυπλιακή Επανάσταση ως ιστορικό γεγονός, που εξέφρασε τις συνειδητοποιήσεις, τις επιθυμίες και τις ελπίδες της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της ναυπλιακής για απεγκλωβισμό από τα πολιτικά και εθνικά αδιέξοδα, που είχε δημιουργήσει το καθεστώς του Όθωνα και επιβολή δημοκρατικών και συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, στο πλαίσιο των οποίων θα αναζητούνταν δρόμοι για την ανόρθωση της χώρας.
Επιστημονικό Συμπόσιο
Το στρατιωτικό κίνημα του 1862 απέκτησε πολιτική νομιμοποίηση χάρη στη συμμετοχή της ναυπλιακής κοινωνίας και ηθική αναγνώριση και δικαίωση χάρη στην εμμονή των κατοίκων του στις διακηρυγμένες αρχές, ακόμη και μετά τη στρατιωτική αποτυχία, τους νεκρούς και τον αποκλεισμό.
Για να φωτιστούν καλύτερα οι κοινωνικές, οικονομικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις, που επέτρεψαν την ενεργό συμμετοχή του Ναυπλίου στην Επανάσταση, κρίθηκε απαραίτητο να ερευνηθεί ολόκληρη η οθωνική περίοδος του Ναυπλίου και της Αργολίδας, όσο γίνεται σφαιρικότερα, και να φωτιστούν καίριες πτυχές της ζωής αυτής της τριακονταετίας (1833-1862) που προηγήθηκε της Ναυπλιακής Επανάστασης.
Αποθήκευση:Πρόγραμμα Συμποσίου
Αποθήκευση: Πρόγραμμα και περιλήψεις ανακοινώσεων
Ο Δήμος Ναυπλιέων γιορτάζει τα 150 Χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση του 1862
O Δήμος Ναυπλιέων ανακήρυξε το 2012 έτος εορτασμού των 150 χρόνων από τη Ναυπλιακή Επανάσταση, 1 Φεβρουαρίου–8 Απριλίου 1862. Στο πλαίσιο του εορτασμού η Οργανωτική Επιτροπή του αποφάσισε την οργάνωση Επιστημονικού Συμποσίου, προκειμένου να ερευνηθεί η Ναυπλιακή Επανάσταση ως ιστορικό γεγονός, που εξέφρασε τις συνειδητοποιήσεις, τις επιθυμίες και τις ελπίδες της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της ναυπλιακής για απεγκλωβισμό από τα πολιτικά και εθνικά αδιέξοδα, που είχε δημιουργήσει το καθεστώς του Όθωνα και για την επιβολή δημοκρατικών και συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, στο πλαίσιο των οποίων θα αναζητούνταν δρόμοι για την ανόρθωση της χώρας.
Το στρατιωτικό κίνημα του 1862 απέκτησε πολιτική νομιμοποίηση χάρη στη συμμετοχή της ναυπλιακής κοινωνίας και ηθική αναγνώριση και δικαίωση χάρη στην εμμονή των κατοίκων του στις διακηρυγμένες αρχές, ακόμη και μετά τη στρατιωτική αποτυχία, τους νεκρούς και τον αποκλεισμό.
Για να φωτιστούν καλύτερα οι κοινωνικές, οικονομικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις, που επέτρεψαν την ενεργό συμμετοχή του Ναυπλίου στην Επανάσταση, κρίθηκε απαραίτητο να ερευνηθεί ολόκληρη η οθωνική περίοδος του Ναυπλίου και της Αργολίδας, όσο γίνεται σφαιρικότερα, και να φωτιστούν καίριες πτυχές της ζωής αυτής της τριακονταετίας (1833-1862) που προηγήθηκε της Ναυπλιακής Επανάστασης.
Το επιστημονικό συμπόσιο θα διεξαχθεί στις 12-14 Οκτωβρίου 2012 στο Βουλευτικό στο Ναύπλιο. Την εναρκτήρια ημέρα του επιστημονικού συμποσίου, 12 Οκτωβρίου ώρα 20.30, θα γίνουν τα εγκαίνια έκθεσης με θέμα Τα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862), στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξ. Σούτζου, Παράρτημα Ναυπλίου.
Στην οργάνωση και υλοποίηση των εκδηλώσεων εορτασμού συμμετέχουν οι ακόλουθοι φορείς που στηρίζουν το έργο της Οργανωτικής Επιτροπής Εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση:
– Ο Δήμος Ναυπλιέων
– Ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Αθλητισμού και Τουρισμού Δήμου Ναυπλίου (Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ.)
– Το Πνευματικό Ίδρυμα «Ιωάννης Καποδίστριας»
– Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
– Η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξ. Σούτζου, Παράρτημα Ναυπλίου
– Το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) του Πανεπιστημίου Harvard
– Το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου»
– Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης»
– Οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αργολίδας
– Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας
– Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού
Ήδη εφαρμόστηκε πιλοτικά σε ομάδα μαθητών δημοτικού σχολείου του Ναυπλίου, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου- 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση, στις 28 Σεπτεμβρίου 2012 κατά τον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχεδιάστηκε από εκπαιδευτικούς, υπό το συντονισμό του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος «Β. Παπαντωνίου» και θα εφαρμοστεί όλο το σχολικό έτος 2012-2013 σε μαθητές δημοτικών σχολείων του Νομού Αργολίδας αλλά και όλης της Ελλάδας.
Οι μαθητές θα προσεγγίσουν τη Ναυπλιακή Επανάσταση (1862) μέσα από την προσωπικότητα της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου και την περίοδο αυτή γενικότερα μέσω των εκθεμάτων του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο και του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος. Οι ιστορικές πλατείες του Ναυπλίου και η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη «Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ» συμπληρώνουν βιωματικά το πρόγραμμα.
Ευρωπαϊκές Μέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Ναύπλιο
Ευρωπαϊκές Μέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Ναύπλιο: πιλοτική εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου- 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση».
Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με θέμα για φέτος «Κρίσεις: Συνέχειες και ασυνέχειες της Ιστορίας» ο Δήμος Ναυπλιέων γιορτάζει και συμμετέχει με την πιλοτική εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου- 150 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση»στους μαθητές της Στ΄ τάξης του 5ου δημοτικού σχολείου Ναυπλίου, την Παρασκευή, 28 Σεπτεμβρίου 2012.
Το εν λόγω εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα εφαρμοστεί όλο το σχολικό έτος 2012-2013 με αποδέκτες τους μαθητές των Ε΄ και Στ΄ τάξεων των δημοτικών σχολείων του Νομού Αργολίδας αλλά και όλης της Ελλάδας.
Οι μαθητές θα προσεγγίσουν τη Ναυπλιακή Επανάσταση (1862) μέσα από την προσωπικότητα της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου και θα έρθουν σε επαφή με την εποχή παρατηρώντας τα εκθέματα της Εθνικής Πινακοθήκης – Παράρτημα Ναυπλίου και του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος. Οι ιστορικές πλατείες του Ναυπλίου και η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη «Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ» συμπληρώνουν βιωματικά το πρόγραμμα.
Πρόκειται για το αποτέλεσμα ομάδας εργασίας, που συγκροτήθηκε από την Οργανωτική Επιτροπή του εορτασμού των 150 χρόνων από τη Ναυπλιακή Επανάσταση, για τον σχεδιασμό και υλοποίηση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, υπό τον συντονισμό του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος.
Στην Ομάδα Εργασίας του ανωτέρω εκπαιδευτικού προγράμματος για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, συμμετείχαν εκπρόσωποι από τους παρακάτω φορείς:
α) Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα
β) Εθνική Πινακοθήκη – Παράρτημα Ναυπλίου
γ) Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη «Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ»
δ) Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αργολίδας- 5ο Δημοτικό σχολείο Ναυπλίου
ε) Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νέας Κίου
στ) Θεατρική Ομάδα «Θεατροδρόμιο»
ζ) Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού
Η διαδρομή που θα ακολουθήσουν οι μαθητές είναι:
α) Εθνική Πινακοθήκη-Παράρτημα Ναυπλίου
β) Πλατεία Τριών Ναυάρχων
γ) Μουσείο «Β.Παπαντωνίου»
δ) Πλατεία Συντάγματος
ε) Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη «Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ»
Η Ναυπλιακή Επανάστασις και το απόρρητον των επιστολών
Εις το εξάμηνον χρονικόν διάστημα από της καταστολής της Ναυπλιακής Επαναστάσεως, κατ’ Απρίλιον του 1862, μέχρι της εξώσεως του Όθωνος, κατ’ Οκτώβριον του αυτού έτους, σοβαρόν θέμα απησχόλησε την Γερουσίαν, την κοινήν γνώμην και τον τύπον της εποχής, ή πρωτοφανής δηλαδή και αντισυνταγματική ενέργεια του υπουργού των Εσωτερικών και πρωθυπουργού Γενναίου Κολοκοτρώνη να επιχείρηση, δια του υπουργού της Δικαιοσύνης, ωμήν επέμβασιν της πολιτικής εξουσίας εις την δικαστικήν, ως εκ του τρόπου που εξεδηλώθη, συνιστώσαν δε και ανεπίτρεπτον απόπειραν αλλοιώσεως και κατάφωρου καταστρατηγήσεως του συνταγματικώς κατωχυρωμένου δικαιώματος των πολιτών περί του απαραβίαστου του απορρήτου των επιστολών.
Κολοκοτρώνης Ιωάννης ή Γενναίος, ελαιογραφία, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Το θέμα έχει τας ρίζας του εις τα γεγονότα, τα οποία έλαβον χώραν εις το Ταχυδρομικόν Γραφείον του Ναυπλίου την νύκτα που εξερράγη η Επανάστασις. Ως γνωστόν, την εσπευσμένην κήρυξιν της αντιοθωνικής αυτής Επαναστάσεως, την νύκτα της 1ης Φεβρουαρίου 1862, επροκάλεσεν η κατάσχεσις και αποσφράγισις εις το Ταχυδρομικόν Γραφείον επιστολής των επαναστατών προς τους εν Αθήναις συνωμότας, ενέργεια της εισαγγελικής και της αστυνομικής αρχής ερχόμενη εις πλήρη αντίθεσιν με ρητήν και θεμελιώδη διάταξιν του Συντάγματος του 1844 θεσπίζουσαν δια του άρθρου 14 ότι «το απόρρητον των επιστολών είναι απαραβίαστον».
Η αντισυνταγματική αυτή ενέργεια των τοπικών αρχών, νομάρχου, εισαγγελέως και αστυνόμου, δικαιωθείσα αμέσως εις την πράξιν με την ανακάλυψιν του συνωμοτικού δικτύου και την εσπευσμένην κήρυξιν της επαναστάσεως, απετέλεσε προηγούμενον και καθιερώθη έκτοτε ως κοινή πρακτική, και μετά την καταστολήν της επαναστάσεως, δια την ανακάλυψιν και εξάρθρωσιν συνωμοτικών κινήσεων εις την πόλιν του Ναυπλίου, πράγμα που επροκάλεσεν, όπως θα διαπιστώσωμεν, την αντίδρασιν του διευθυντού του Ταχυδρομικού Γραφείου Ναυπλίας.
Αξίζει εδώ να υπενθυμίσωμεν, ότι η κατασταλείσα Φεβρουαριανή Ναυπλιακή Επανάστασις είναι η μόνη εις την ιστορίαν των εν Ελλάδι από της απελευθερώσεως Επαναστάσεων που είχε πραγματικόν παλλαϊκόν χαρακτήρα και συμμετοχήν, αφού μόνον εις τον κεντρικόν της πυρήνα μετείχον [1], εκτός των στρατιωτικών, δημόσιοι υπάλληλοι, εφέται, πρωτοδίκαι, δικηγόροι, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπαιδευτικοί και εν μέσω αυτών η ψυχή της επαναστάσεως αρχόντισσα του Ναυπλίου Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου, χήρα του γερουσιαστού Παπαλεξοπούλου και κόρη του πολιτευτού Πατρών Καλαμογδάρτη.
Ο παλλαϊκός αυτός παλμός της Ναυπλιακής Επαναστάσεως δεν ήτο φυσικά δυνατόν να κατασιγάση με την καταστολήν της και την είσοδον των κυβερνητικών στρατευμάτων εις το Ναύπλιον, ούτε με την φίμωσιν του τύπου και το κλείσιμον των τοπικών εφημερίδων[2] ως συμμετασχουσών εις την επανάστασιν. Αντιθέτως, ήρχισαν οσημέραι αυξανόμενοι αι φιλελεύθεροι εκδηλώσεις [3] του Ναυπλιακού λαού με ακμαίον και αδιάπτωτον πάντοτε το δημοκρατικόν του φρόνημα και την πίστιν του εις τας αρχάς και ιδέας της Φεβρουαριανής Επαναστάσεως.
Ταυτοχρόνως όμως εκλιμακούντο, από την άλλην πλευράν, αι μετά εκδικητικής μανίας διώξεις και οι κατατρεγμοί αδιακρίτως των πολιτών υπό των τοπικών στρατιωτικών και αστυνομικών άρχων με ομαδικάς φυλακίσεις, προπηλακισμούς και συχνούς περιορισμούς της κυκλοφορίας εις τας οδούς, εις τα πλαίσια επιχειρήσεων «τιμωρίας της πόλεως», η οποία και απεκλήθη τότε «ατρόμητος Μασσαλία της ελευθέρας Ελλάδος» [4].
Μεταξύ των αυθαιρεσιών των τοπικών αρχών ήτο και η κατάσχεσις εις το ταχυδρομείον και παραβίασις του απορρήτου των επιστολών. Το φαινόμενον δεν ήτο βεβαίως ασύνηθες κατά την οθωνικήν περίοδον, αλλά την φοράν αυτήν φαίνεται ότι ο Γενναίος ηθέλησε να του προσδώση… νομικήν κάλυψιν και επίσημον υπόστασιν.
Απαρχή του δημιουργηθέντος θορύβου υπήρξεν η καταγγελία του γερουσιαστού Ρ. Παλαμήδη εις την Γερουσίαν [5], ότι ο υπουργός της Δικαιοσύνης εξέδωκεν εγκύκλιον, δια της οποίας επιτρέπει εις τους Εισαγγελείς να κατάσχουν και αποσφραγίζουν εις τα ταχυδρομεία επιστολάς, γεγονός που επροκάλεσε γενικήν αναστάτωσιν, αφού δι’ αυτού επεχειρείτο απροκάλυπτος καταπάτησις του άρθρου 14 του Συντάγματος.
Απουσιάζοντος του υπουργού της Δικαιοσύνης Ευστ. Ηλιοπούλου εκτός Αθηνών, ο παριστάμενος εις την συνεδρίασιν της Γερουσίας υπουργός των Εσωτερικών και πρωθυπουργός Γενναίος Κολοκοτρώνης, καθώς και άλλοι παρόντες υπουργοί, συνεμερίσθησαν την κοινήν αγανάκτησιν και με έντονους εκφράσεις απεδοκίμασαν την τυχόν τοιαύτην ενέργειαν, ισχυριζόμενοι συνάμα, ότι αγνοούν εντελώς την ύπαρξιν τοιαύτης εγκυκλίου. (Αναφέρομεν διεξοδικώς τα διατρέξαντα κατά την συνεδρίασιν αυτήν της Γερουσίας, δια να καταδειχθή εναργέστερον εν συνεχεία το μέγεθος της υποκρισίας και της παρελκυστικής τακτικής του Γενναίου).
Υπεσχέθη δε η κυβέρνησις να δώση τας δέουσας πληροφορίας εις την Γερουσίαν. Κατά την επομένην συνεδρίασιν [6] ο Παλαμήδης προσεκάλεσε τους υπουργούς να εκπληρώσουν την υπόσχεσίν των, οι οποίοι όμως επέμειναν αρνούμενοι ότι εξεδόθη τοιαύτη εγκύκλιος και επρότειναν αναβολήν της συζητήσεως μέχρι της επανόδου του αρμοδίου υπουργού της Δικαιοσύνης. Τότε ο Παλαμήδης, αντί άλλης απαντήσεως, ανέγνωσε και κατέθεσεν εις τα πρακτικά την υπουργικήν εγκύκλιον, μακροσκελή και εκτεταμένην και έχουσαν, κατά τα κυριώτερα και επίμαχα αυτής μέρη, ως έξης:
Άρ. Πρωτ. 5295
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Προς τους παρ’ Εφέταις κ. κ. Εισαγγελείς
Κοινοποιούμεν υμίν παρακατιόν το υπό σημερινήν ημερομηνίαν έγγραφον ημών προς το επί
των Εσωτερικών Υπουργείον.
Εν Αθήναις τη 30 Ιουλίου 1852
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΕΥΣΤ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
Αριθ. 5229
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Εν Αθήναις τη 30 Ιουλίου 1862
Επί του ζητήματος, εάν επιτρέπηται, και ιδίως εν τοις Ταχυδρομικοίς Γραφείοις, ή κατάσχεσις και αποσφράγισις ιδιωτικών επιστολών και κατά τίνας τύπους τα μέτρα αυτά πρέπει να ενεργώνται, εκθέτομεν Υμίν τα έξης, επιστρέφοντες εσωκλείστως τας υπ’ άρ. 9623 και 9327 Υμετέρας επισημειώσεις.
….Καθώς η ανακριτική αρχή δύναται να εισέλθη εις την οικίαν τινός και να ενεργήση αυτόθι κατ’ οίκον έρευναν καταλαμβάνουσα και αποσφραγίζουσα όσας εύρη υπόπτους επιστολάς ή άλλα έγγραφα, μόλις από του Ταχυδρομείου εξελθόντα, ούτω δύναται και εις το Ταχυδρομείον αυτό να μεταβή προς ανεύρεσιν και κατάσχεση τοιούτων επιστολών και εγγράφων, διότι και τότε το αυτό δικαίωμα ενασκείται (Mittermaier, Strafverfahren I 340).
Άρα εις την λύσιν του ζητήματος, αν συγχωρήται να κατασχεθώσιν επιστολαί εν τω Ταχυδρομείω), πρέπει να οδηγώσιν αι περί της κατ’ οίκον ερεύνης διατάξεις της Ποινικής Δικονομίας, και ιδίως να ενεργήται η έρευνα τότε μόνον, όταν υπάρχη πιθανότης, ότι δι’ αυτής δύναται να κατορθωθή ή ευκολυνθή η ανακάλυψις ωρισμένου εγκλήματος ή πλημμελήματος.
Faustin Helie (1799-1884)
Η πιθανότης δε αύτη υπάρχει πάντοτε ως προς τας επιστολάς του προφυλακισμένου, ένεκα της προφυλακίσεώς του, δι’ ης κόπτεται πάσα συγκοινωνία αυτού μετά των έξω και δια τούτο δύναται να κατασχεθώσι και εν τω Ταχυδρομείω) (Faustin Helie τόμ. 5 σελ. 516, Mittermaier Strafverfahren I 139).
Αλλά και επιστολαί ανθρώπων μη προφυλακισμένων ή μη διατελούντων υπό ανάκρισιν δύναται να κατασχεθώσιν εν τω Ταχυδρομείω, εάν υπάρχωσιν αι προϋποθέσεις της κατ’οίκον ερεύνης. Πλην ενταύθα οφείλει η ανακριτική αρχή να ενεργή μετά πολλής της περισκέψεως και δι’ ακριβούς σταθμίσεως των περιστάσεων, διότι δια της κατασχέσεως εφάπτεται των τιμαλφεστέρων του πολίτου δικαίων, υπ’ αυτού του θεμελιώδους Νόμου (αρθρ. 14) προστατευομένων.
Δια τούτο, ένεκα της σπουδαιότητος του μέτρου, οφείλει κατά κανόνα να λαμβάνη προς τούτο πρότερον την άδειαν του Δικαστικού Συμβουλίου. Μόνον δε περιστάσεις όλως έκτακτοι, μη επιδεχόμεναι αναβολήν, δύνανται να δικαιώσωσι την άνευ αποφάσεως του Δικαστικού Συμβουλίου ενέργειαν της κατασχέσεως υπό της ανακριτικής αρχής πλην και τότε δεν πρέπει να αποσφραγίζεται η επιστολή, πριν η το Δικαστικόν Συμβούλιον επιτρέψη την αποσφράγισιν.
Ηδύνατό τις να παρατηρήση, ότι περί επιστολών προσώπων ποσώς μη διατελούντων υπό κατηγορίαν προς πρόσωπα ωσαύτως μη κατηγορούμενα δεν πρέπει να επιτρέπηται το μέσον της εν τω Ταχυδρομείω κατασχέσεως και αποσφραγίσεως, ουδέ δυνάμει βουλεύματος του Δικαστικού Συμβουλίου, διότι τούτο μόνον επί πιθανοτήτων θέλει εκδίδει το βούλευμα και ούτω μικρά έσεται η προστασία του πολίτου κατά ενδεχομένης καταχρήσεως, της καταστρεφούσης το τιμαλφέστερον των δικαιωμάτων αυτού, και ότι επομένως εν τοιαύτη περιπτώσει η ανακριτική αρχή να καταφεύγη εις την κατ’ οίκον έρευναν παρά τω μη κατηγορούμενα) λήπτη της επιστολής, προσπαθούσα δια της τοιαύτης ερεύνης να ευρίσκη την ύποπτον επιστολήν μετά την υπό του πολίτου λήψιν αυτής, αφού ούτος δεν κατηγορείται.
Αλλ’ η τοιαύτη γνώμη δεν είναι βάσιμος, διότι δι’ ον λόγον επιτρέπεται η δια της κατ’ οίκον ερεύνης κατάσχεσις και αποσφράγισις των επιστολών μη κατηγορουμένων προς μη κατηγορούμενα πρόσωπα, οσάκις μετά λόγου δύναται να υποτεθή (και περί τούτου δέον να κρίνη το Δικαστικόν Συμβούλιον) ότι η κατασχεθησομένη επιστολή θέλει συντελέσει ης την ανακάλυψιν ωρισμένου αδικήματος, δύναται η ανακριτική Αρχή να επιχειρή και εν τω Ταχυδρομείω την των τοιούτων επιστολών κατάσχεσιν και αποσφράγισιν. Του δε Δικαστικού Συμβουλίου η σύμπραξις είναι μεγίστη εγγύησις, και ασυγχώρητος προσβολή κατά της δικαστικής εξουσίας η δυσπιστία…
Αυτά και άλλα εξ ίσου καταπληκτικά αναφέρει εις το έγγραφόν του ο επί της Δικαιοσύνης υπουργός συγχέων, προφανώς εσκεμμένος, τας διατάξεις περί προστασίας του οικογενειακού ασύλου, το οποίον κατά το Σύνταγμα ηδύνατο κατ’ εξαίρεσιν να παραβιάζεται, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, με τας διατάξεις περί του απορρήτου των επιστολών που ήτο κατά το Σύνταγμα απαραβίαστον (και βεβαίως όχι μόνον εντός των Ταχυδρομείων), με αναφοράς μάλιστα εις την διεθνή νομικήν βιβλιογραφίαν και παραπομπάς εις τα συγγράμματα ευρωπαίων νομοδιδασκάλων και κυρίως του διαπρεπούς Γερμανού ποινικολόγου Mittermaier και άλλων Γάλλων και Βέλγων νομομαθών, αναφοράς κατά πάντα ανεπιτυχείς, αυθαιρέτους και ασφαλμένας, ως μετ’ ολίγον διεπιστώθη και θέλει κατωτέρω καταδειχθή.
Φυσικά ανάγνωσις της υπουργικής εγκυκλίου επροκάλεσε την γενικήν αγανάκτησιν εις την Γερουσίαν, ο δε γερουσιαστής Γρηγοριάδης εγερθείς εζήτησε «να απαγορευθή η είσοδος του υπουργού της Δικαιοσύνης εις την Γερουσίαν, διότι τοιούτος υπουργός δεν είναι Έλλην».
Όπως όμως προκύπτει εκ του περιεχομένου του εγγράφου, ιθύνων νους εις την όλην μεθόδευσιν της εκδόσεως της εγκυκλίου υπήρξεν ο υποκρινόμενος πλήρη άγνοιαν του πράγματος και διαρρηγνύων τα ιμάτια του ενώπιον της Γερουσίας υπουργός των Εσωτερικών και πρωθυπουργός Γενναίος Κολοκοτρώνης, κατά του οποίου δικαίως κατεφέρθησαν η κοινή γνώμη και αι εφημερίδες της εποχής. Ούτω γράφει εις το κύριον άρθρον της η εφημερίς των Αθηνών «Το Μέλλον της Ανατολής»:[7]
…Παρουσιάζεται εις την Γερουσίαν προς έκπληξιν όλου του κόσμου μια εγκύκλιος του υπουργού της Δικαιοσύνης καταστρέφουσα, προς αθέτησιν των θεμελιωδεστέρων του Συντάγματος διατάξεων, του απορρήτου των επιστολών, τους στοιχειωδέστερους και αναγκαιότερους της κοινωνικής υπάρξεως όρους, ζητείται εν μέσω της γενικής ανυπομονησίας και αγανακτήσεως λόγος από το υπουργείον δια την κυνικήν αυτήν της εξουσίας αναίδειαν, και ο υπουργός των Εσωτερικών, όστις προυκάλεσε την αποστολήν του τοιούτου καταχθονίου έγγραφου αιτήσας την γνωμοδότηση του επί της Δικαιοσύνης συναδέλφου του, ωφελούμενος από την απουσίαν τούτου, υποκρίνεται εντελή άγνοιαν περί της εγκυκλίου, χαρακτηρίζει κακοήθη τον υπουργόν της Δικαιοσύνης επί τη υποθέσει, καθ’ ην είχεν υπογράψει τοιούτον έγγραφον, και υπόσχεται να αναμίξη τον ουρανόν και την γήν, όπως ικανοποίηση τους εμπαιχθέντας θεσμούς και την προσβληθείσαν κοινήν γνώμην…
Και επανέρχεται ο ορθογράφος εις το επόμενο φύλλον [8]: …Η προς τους Εισαγγελείς εγκύκλιος προεκλήθη παρά του υπουργού των Εσωτερικών, όστις αγανακτών, διότι οι προκάτοχοί του υπουργοί, οι εισαγαγόντες μετά του κ. Μουντζουρίδου την ωραίαν αυτήν βιομηχανίαν εις την Ελλάδα, εκρύπτοντο και ερυθρίων δια ταύτην, ηθέλησε να προστατεύση αυτήν δια των Νόμων, και προς τούτο απηυθύνθη προς τον Νομοδιδάσκαλον υπουργόν της Δικαιοσύνης, όστις φοβερός Προκρούστης των Νόμων, τεντώσας τα άρθρα του Ποιν. Νόμου και κοντεύσας το άρθρον 14 του Συντάγματος, τη συμβουλή και δύο Νομοδιδασκάλων, ως Οθωμανών υπηκόων αποφανθέντων, συνέταξε την εγκύκλιον, ήτις τίποτε ολιγώτερον δεν κάμνει η ρητώς να κατάργηση το άρθρον 14 του Συντάγματος, δυνάμει δε ολόκληρον το Σύνταγμα.
Όχι δε μόνον ο Γενναίος ήτο γνώστης των πραγμάτων και εμπνευστής της όλης μεθοδεύσεως περί την έκδοσιν της εγκυκλίου, αλλά διατηρούσε αναρμοδίως, ανεπίτρεπτος και παρανόμως τακτικήν και μυστικήν αλληλογραφίαν με τον Εισαγγελέα Εφετών Ναυπλίου, εις τας ενεργείας του οποίου αντιδρούσε, ως θα διαπιστώσωμεν, ο διευθυντής του Ταχυδρομικού Γραφείου Ναυπλίας. Μια των επιστολών αυτών του Γενναίου με ημερομηνίαν 9-7-1862 απεκαλύφθη και εδημοσιεύθη[9] μετά πάροδον ολοκλήρου διετίας, την 21-10-1864, έχουσα δε ως έξης:
Κύριε…
Εν Αθήναις τη 9-7-1862
Έλαβον το γράμμα σου και είδον ότι είσαι ταραγμένος και χίλια σχέδια υπαγορεύεις. Και εγώ εις τα χαρτιά χίλια και άλλα τόσα σχεδιάζω, αλλ’ εις την εφαρμογήν σε έχω χάριν να επιτυγχάνης. Προ δύο ήμερων δεν μου τα έγραφες αυτά. Ας είναι! έχεις δίκαιον, ο λόγος της ανησυχίας των πνευμάτων ήτο η φήμη ότι θα έλθη ο Γαριβάλδης[10], ήδη τα πνεύματα ησύχασαν και μετά δύο ημέρας θα είναι οπωσούν εντελώς ήσυχα, αποδειχθείσης της φήμης όπως ήτο φαντασμαγορικής. Τουλάχιστον ούτω φαίνεται έως σήμερον. Σεις αι αρχαί ως έχουσαι ευθύνην, λάβετε αυτού δια το Ναύπλιον μέτρα πάντοτε προσέχουσαι.
Μένω, Γ. Θ. Κολοκοτρώνης.
Ο Κωνσταντίνος Κανάρης σε προχωρημένη ηλικία.
Ας επανέλθωμεν όμως εις την Γερουσίαν, όπου ματά τινας ημέρας εδέησε να προσέλθη [11] ο υπουργός της Δικαιοσύνης Ευστ. Ηλιόπουλος δια να δώση τας αιτουμένας πληροφορίας και εξηγήσεις. Αναφερόμενος εις το ιστορικόν της υποθέσεως είπεν, ότι το θέμα ανέκυψεν από αναφοράν με ημερομηνίαν 17-5-1862 του διευθυντού του Ταχυδρομείου Ναυπλίας προς το προϊστάμενόν του υπουργείον των Εσωτερικών ζητούντος οδηγίας συνεπεία κατασχέσεως υπό της εισαγγελικής αρχής επιστολών εις το Ταχυδρομείον, ότι μετά ταύτα, κατά τας αρχάς Ιουλίου, επανήλθεν ο αυτός διευθυντής με νέαν αναφοράν ζητών οδηγίας από τον υπουργόν των Εσωτερικών, ότι ο τελευταίος συνεπεία των επανειλημμένων αυτών αιτήσεων εζήτησε την γνωμοδότησιν του επί της Δικαιοσύνης υπουργού, ότι η κατάσχεσις και παραβίασις του απορρήτου των επιστολών εις τα Ταχυδρομεία είχε καταντήσει από ετών σύνηθες φαινόμενον, το οποίον η εγκύκλιος προσπαθεί να… περιορίση θέτουσα όρους και προϋποθέσεις, ότι δια το περιεχόμενον της εγκυκλίου εζήτησε προηγουμένως και εξησφάλισε την σύμφωνον γνώμην των Νομοδιδασκάλων Καλιγά, Παπαρρηγοπούλου και Οικονομίδου και ότι τέλος η εγκύκλιος δεν είναι υποχρεωτική δια τους εισαγγελείς απηχούσα απλώς και κοινοποιούσα την γνώμην του υπουργού προς τον υπουργόν των Εσωτερικών.
Φυσικά αι εξηγήσεις αύται εξώργισαν περισσότερον τους γερουσιαστάς, εκ των οποίων ο Χρηστίδης κατήγγειλε, ότι η εγκύκλιος παραμορφώνει την θέσιν, την γνώμην και το πνεύμα του Mittermaier και των λοιπών ευρωπαίων νομομαθών, ενώ τας θέσεις του υπουργού κατέκριναν δριμύτατα και οι Παλαμήδης, Πολυζωίδης, Γρηγοριάδης και ο γηραιός ναύαρχος Κανάρης. Ο τελευταίος μάλιστα κατέθεσε εις τα πρακτικά την εξής δήλωσιν, δείγμα του εξαίρετου ήθους και του ακεραίου χαρακτήρος του γηραιού αγωνιστού:
Προς την Γερουσίαν
Αναγνωρίζω εις τα πολυμελή σώματα την ισχύν των αποφάσεων της πλειονοψηφίας, αλλά δεν αναγνωρίζω εις κανένα το δικαίωμα της καταργήσεως σαφούς, ρητής και απολύτου διατάξεως του Ελληνικού Συντάγματος, όποια είναι και η εξασφαλίζουσα το απόρρητον των επιστολών άνευ ουδεμιάς εξαιρέσεως.
Αναγνωρίζω προσέτι εις μόνην την νομοθετικήν αρχήν το επικρατέστερον κύρος επί της ερμηνείας των διατάξεων του Συντάγματος και ουδέποτε εις την δικαστικήν, ήτις χρεωστεί να υποτάσσηται εις τας αποφάσεις της πρώτης, πολύ δε ολιγώτερον δύναμαι να δώσω σημασίαν τινά εις γνώμας Δικηγόρων, τους οποίους η εκτελεστική εξουσία προσκαλεί δια να την εφοδιάσουν με σοφιστικός γνωμοδοτήσεις προς ακύρωσιν Συνταγματικών Νόμων.
Οι Δικηγόροι, ως τοιούτοι, χαίρουν το δικαίωμα να γνωμοδοτούν επί των μεταξύ ιδιωτών ανακρινομένων δικαστικών υποθέσεων, το δε Συνταγματικόν Δίκαιον εξαρτάται από άλλους ερμηνευτικούς κανόνας παρά τους μεταχειριζομένους υπό διεστραμμένης λογικής ή πεπορωμένης συνειδήσεως εις μερικός υποθέσεις του Ιδιωτικού δικαίου.
Προ του Ελληνικού Συντάγματος ο Ποινικός Νόμος εξησφάλιζε το απόρρητον των επιστολών απέναντι ιδιωτικών παραβιάσεων ήλθεν επομένως το Σύνταγμα, το οποίον ηθέλησε να παρέξη την ιδίαν ασφάλειαν απέναντι της εκτελεστικής εξουσίας, ουδέν επομένως σόφισμα χωρεί προς ανατροπήν ή ελάττωσιν της Συνταγματικής ταύτης εγγυήσεως, την οποίαν θεωρώ ως την πρωτίστην όλων των Συνταγματικών εγγυήσεων του ελληνικού έθνους, θεωρούμενην υπό ηθικήν έποψιν.
… Εάν λοιπόν μέλλω να μειονοψηφίσω εις το ζωτικόν τούτο ζήτημα, οφείλω ως μέλος της Γερουσίας και ως Πολίτης ακόμη υπηρετήσας την Πατρίδα μέχρι των εσχάτων ημερών μου, οφείλω να διαμαρτυρηθώ με όλην την δύναμιν της συνειδήσεως και του πατριωτισμού μου κατά πάσης ανατροπής ή ελαττώσεως της Συνταγματικής αρχής του απορρήτου των επιστολών, υπό οιανδήποτε πρόφασιν ή αυθεντίαν ενεργουμένην και παρακαλώ να καταχωρηθή το παρόν μου έγγραφον ολόκληρον εντός των πρακτικών της συνεδριάσεως.
Υποσημειούμαι με την προς το Σύνταγμα οφειλομένην υπόληψιν
Εν Αθήναις τι 25η Αυγούστου 1862
ΚΩΝ. ΚΑΝΑΡΗΣ
Η ανάγνωσις της δηλώσεως αυτής του γηραιού μπουρλοτιέρη, γενομένης επί τη προοπτική ότι η κυβερνητική πλειοψηφία εις την Γερουσίαν θα εκάλυπτε τελικώς την επαίσχυντον κυβερνητικήν αυθαιρεσίαν, επροκάλεσε πανδαιμόνιον επευφημιών. Κάτωχρος ο Εύστ. Ηλιόπουλος δευτερολογών και υπεραμυνόμενος της εγκυκλίου του κατέληξεν εις την μελοδραματικήν έπωδόν:…Καταδικάσετέ με, κύριοι, δεν φοβούμαι θ’αποθάνω γενναίως και ενδόξως πλησίον του Mittermaier και των Βέλγων Νομομαθών.
Ως προς το τελευταίον, ο κόλαφος δια τον υπουργόν της Δικαιοσύνης ήλθε μετά τινας ημέρας με την δημοσίευσιν, την 22-9-1862, μακροσκελούς επιστολής του ιδίου διαπρεπούς Γερμανού ποινικολόγου αποκρούοντος τας θέσεις του υπουργού. Την επιστολήν, η οποία είχε συνταχθή καθ’ υπαγόρευσιν του ασθενούντος Mittermaier[12] από τον εγγονόν του Ο. Krafft, εδημοσίευσε χωρίς το όνομα του παραλήπτου, δι’ ευνόητους λόγους καθ’ όσον επρόκειτο περί δικαστικού λειτουργού, η εφημερίς «Το Μέλλον της Ανατολής»[13], έχει δε κατά τα κύρια και επίμαχα μέρη της ως έξης:
Εντιμότατε Κύριε
Carl Joseph Anton Mittermaier (1787-1867)
Την υμετέραν επιστολήν της 13ης τρέχοντος μηνός έλαβεν ο πάππος μου καθηγητής Mittermaier κλινήρης προ τεσσάρων ήδη εβδομάδων από οξείαν ασθένειαν, όστις διατελών πάσχων εισέτι, δεν δύναται να ασχοληθή εις επιστημονικήν εργασίαν. Ουχ ήττον όμως η σπουδαιότης του ζητήματος, το οποίον τω ανεκοινώσατε δια της επιστολής σας, επιβάλλει αυτώ, έστω και δια βραχέων, να σας εκφράση τας περί τούτου πεποιθήσεις του. Αύται είναι αι εξής:
Ότι ο υπουργός υμών έχει όλως δι’ όλου άδικον. Το απόρρητον των επιστολών είναι εκ των ιερωτάτων εκείνων δικαιωμάτων, ων η εγγύησις οφείλεται εις πάντα πολίτην. Ούτε υπουργός, ούτε άλλη τις διοικητική αρχή έχει δικαίωμα να κάμη εξαιρέσεις εις τα περιφρουρημένα ταύτα δικαιώματα… Είναι αληθές, ότι εν Γαλλία κατά το 1855 οι υπουργοί, οι νομάρχαι και η αστυνομία αυθαιρέτως περιώριζον αυτά αλλά τούτο συνέβαινεν εν Γαλλία εις περιστάσεις, καθ’ ας ουδείς νόμος ήτο σεβαστός και η αυθαιρεσία των διοικητικών αρχών επηρέαζε τα δικαστήρια…
Ο υμέτερος υπουργός προφανώς εξεβίασε τεμάχια τίνα εκ του συνειρμού της περί ποινικής δικονομίας πραγματείας μου. Τα εκεί εκτεθέντα αναφέρονται μόνον εις την πράξιν των Γερμανικών δικαστηρίων [14] και οσάκις πρόκειται περί πράγματι κατηγορουμένου και ευρισκομένου ήδη είς τάς φύλακας ή τουλάχιστον τοσούτον ενοχοποιημένου, ώστε η φυλάκισίς του να επιτρέπηται. Προσέτι ο κύριος υπουργός εφήρμοσε μετά προφανούς αυθαιρεσίας τας περί κατ’ οίκον ερεύνης διατάξεις επί της κατασχέσεως των επιστολών…
Εν γένει η παστρική αύτη θεωρία περί της κατασχέσεως των επιστολών εν τη ποινική δικονομία είναι απλούν λείψανον του παλαιού εκείνου ιεροεξεταστικού ανακριτικού συστήματος, καθ’ όν πάν μέσον ετίθετο εις ενέργειαν δια να αγρευθή ο ένοχος και συλλεχθώσι πάσαι αι δυναταί αποδείξεις. Καίτοι αι εξηγήσεις αύται είναι ανδρός ασθενούς, ούχ ήττον όμως είναι ζωηραί πεποιθήσεις ανδρός, όστις αισθάνεται εισέτι ζωήν εν τω βίω και αναφέρονται εις πεντηκονταετή πείραν. (υπογρ.) Mittermaier
Ανακοινώνων υμιν τας λέξεις ταύτας του πάππου μου μένω ευσεβάστως (υπογρ.) Ο. Krafft.
Και αυτά μεν ως προς την ξένην ποινικήν νομολογίαν που επεκαλείτο ανεπιτυχώς η υπουργική εγκύκλιος δια να στηρίξη τα σαθρά επιχειρήματά της. Εκείνο όμως που την καθιστούσε περισσότερον ύπουλον και επαίσχυντον ήτο ο λόγος που κατέφυγεν εις αυτήν. Πράγματι η διάταξις του άρθρου 14 του Συντάγματος του 1844 ήτο τόσον σαφής, κατηγορηματική και δεσμευτική, ώστε δεν άφηνε περιθώρια δια κυβερνητικούς ελιγμούς, υπουργικάς αλλοιώσεις και «αυθεντικάς» παρεμηνείας. Κατ’ αντίθεσιν όρος άλλας ξένας συνταγματικός διατάξεις που, όπως είδομεν, επέτρεπον κατ’ εξαίρεσιν και υπό όρους παραβίασιν του απορρήτου των επιστολών εις ωρισμένας περιπτώσεις, η ελληνική σχετική διάταξις του άρθρου 14 του Συντάγματος του 1844 κατωχύρωνε το απαραβίαστον αυτών δι’ όλους ανεξαιρέτως τους πολίτας, κατηγορουμένους ή μη, ένοχους ή αθώους, υποδίκους ή καταδίκους, ελευθέρους ή εν φυλακαίς. Όπως μάλιστα προκύπτει από τα πρακτικά της Αης των Ελλήνων Συνελεύσεως το άρθρον αυτό έψηφίσθη [15] ως κατετέθη, εν πλήρει ομοφωνία, εν τάχει και άνευ συζητήσεως, διότι το περιεχόμενόν του εθεωρήθη φυσικόν και αυτονόητον.
Η Εθνοσυνέλευσις λοιπόν της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 την διάταξιν του άρθρου 14 του Συντάγματος δεν την αντέγραψεν εξ άλλων συνταγμάτων και ξένων προτύπων, αλλ’ αυτούσιαν την ανέσυρε μέσα από την ψυχήν, τα σπλάγχνα και τα συναισθήματα, τα ήθη και τας παραδόσεις του ελληνικού λαού[16].
Ούτε πάλιν η διάταξις αυτή περιωρίζετο εις την προστασίαν του απορρήτου των επιστολών ειδικώς και μόνον εντός των Ταχυδρομικών Γραφείων, ώστε να επιτρέπη την κατάσχεσιν και αποσφράγισίν των εκτός αυτών κατά τας διατάξεις της κατ’ οίκον ερεύνης, αφού αι διατάξεις αυταί δεν δύνανται φυσικά να καταργούν άλλας ρητάς συνταγματικός επιταγάς. Απλώς και μόνον προκλητικώτατα ο υπουργός επεξέτεινε αυθαιρέτως τας διατάξεις της κατ’ οίκον ερεύνης δια να περιλάβη εν αυτή ανεπιτρέπτως κατασχέσεις και αποσφραγίσεις επιστολών και δημιουργήση ούτω παρανομολογίαν, επί της οποίας ερειδόμενος να εφαρμόση εν συνεχεία τας αρχάς της… αναλογίας («άρα και εις τα Ταχυδρομεία δυνατή η κατάσχεσις και αποσφράγισις, διότι και εκεί το αυτό δικαίωμα ενασκείται!») με τελικόν προφανή στόχον να υπερκέραση εύλογους δισταγμούς γνησίων δικαστικών λειτουργών, όπως οι εγχειρίσαντες την εγκύκλιον εις τον γερουσιαστήν Παλαμήδην, ή αντιδράσεις ευσυνείδητων ταχυδρομικών υπαλλήλων, όπως ο διευθυντής του Ταχυδρομικού Γραφείου Ναυπλίας.
Ο Όθωνας με πολιτική περιβολή κατά την εποχή της εκθρόνισής του. (Μουσείο Μπενάκη)
Τελικώς, μετά την γενικήν κατακραυγήν, η Γερουσία δια της κυβερνητικής πλειοψηφίας απεδέχθη την υποκριτικήν εξήγησιν του υπουργού της Δικαιοσύνης, ότι η εγκύκλιος δεν ήτο υποχρεωτική δια τους εισαγγελείς, απηχούσα απλώς και κοινοποιούσα την γνώμην του προς τον πρωθυπουργόν, εξήγησιν εντελώς ανεπαρκή, αφού ήδη πρώτος ο εισαγγελεύς Εφετών Ναυπλίου, από όπου εξεκίνησε το όλον θέμα, είχε σπεύσει πάραυτα να κοινοποίηση την εγκύκλιον εις τους εισαγγελείς Πρωτοδικών της περιφερείας του [17] προς συμμόρφωσιν και εφαρμογήν κατά τας υπουργικάς υποδείξεις δια την κατάφωρον παραβίασιν της συνταγματικής επιταγής.
Οι αγώνες όμως του Ναυπλιακού λαού, η ευσυνειδησία των λειτουργών της ταχυδρομικής Υπηρεσίας, η γενναία αντίδρασις των γηραιών αγωνιστών της Γερουσίας, η φιλελεύθερα και αγωνιστική στάσις των εφημερίδων της εποχής, ενί δε λόγω η δημοκρατική αντίδρασις της κοινής γνώμης των Ελλήνων, δεν απέβησαν επί ματαίω.
Μετά τινας ημέρας, την 11-10-1862, επήλθεν η έξωσις του Όθωνος και η Βα των Ελλήνων Συνέλευσις εις το αντίστοιχον άρθρον του νέου Συντάγματος, περί προστασίας του απορρήτου των επιστολών[18], επισφραγίζουσα τους αγώνας αυτούς και ερμηνεύουσα επακριβώς το πνεύμα τής διατάξεως προσέθεσε την λέξιν «απολύτως»: Το απόρρητον των επιστολών είναι απολύτως απαραβίαστον, διάταξις στερεότυπος επαναλαμβανόμενη εις όλα τα μετέπειτα Συντάγματα της Ελληνικής Πολιτείας, με εξαίρεσιν το δικτατορικόν σύνταγμα του 1968, κατά το οποίον το απόρρητον των επιστολών δύναται κατ’ έξαίρεσιν να παραβιάζεται δια λόγους δημοσίας τάξεως και ασφαλείας κατόπιν εγκρίσεως του Δικαστικού Συμβουλίου, διάταξις απηχούσα, κατά φωτογραφικήν ομοιότητα, το πνεύμα και τας ιδέας του τελευταίου επί της Δικαιοσύνης υπουργού του Όθωνος.
Νικόλαος Δ. Πιέρρος
Πολιτικός Μηχανικός
Μέλος Δ.Σ. της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών
Πελοποννησιακά, Πρακτικά του Β’ Τοπικού Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών ( Άργος 30 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1986), Αθήναι, 1989.
Υποσημειώσεις
[1] Βλ. Ν ι κ. Δ. Π ι έ ρ ρ ο υ, Υλικαί παροχαί επί Μεσοβασιλείας εις τους πρωτεργάτας και τα θύματα της Ναυπλιακής Επαναστάσεως, Πρακτικά Α’ Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών, σσ. 131-134.
[2] Πρώται έκλεισαν «Ο Έλλην Συνταγματικός» και «Η Εφημερίς των Δικαστηρίων», «ανακοπείσης της εκδόσεως και των εκδοτών απομακρυνθέντων» (εφ. «Ναυπλία» φ. της 29-10-1864).
[3] Σχετικαί ειδήσεις εις αθηναϊκόν τύπον της εποχής.
[4] Βλ. ανταποκρίσεις και επιστολάς εκ Ναυπλίου εις εφ. «Το Μέλλον της Ανατολής» άρ. φ. 16, 18, 19 από 19-9-1862 έως 29-9-1862.
[5] Συνεδρίασις της 17-8-1862.
[6] Συνεδρίασις της 19-8-1862.
[7] Άρ. φ. 8 της 22-8-1862. Ως προς την παρατιθεμένην αρθρογραφίαν πρέπει να τονισθή, ότι είναι μαχητική, άλλα σαφώς αμερόληπτος, αφού ευρισκόμεθα ακόμη εις την οθωνικήν περίοδον, την χρυσήν εποχήν του ελληνικού τύπου, την λεγομένην περίοδον του «πολιτικού τύπου», κατά την οποίαν αι εφημερίδες κύριον σκοπόν και αντικείμενον είχον την κατάκτησιν των πολιτικών ελευθεριών του λαού. Μετά την έξωσιν του Όθωνος μετετράπησαν εις κομματικός, όπως ο «Εθνοφύλαξ» του Ζαΐμη, το «Εθνικόν Πνεύμα» του Κουμουνδούρου, η «Ώρα» του Τρικούπη κ.λ.π.
[8] Άρ. φ. 9 της 25-8-1862.
[9] Εφ. «Ο Συνταγματικός Έλλην», Ναύπλιον, έτ. Β’, φ. 63, 21-10-1864.
[10] Από ετών ο διεθνής αυτός επαναστάτης επρογραμμάτιζεν απελευθερωτικόν αγώνα εις τας τουρκοκρατούμενος περιοχάς Σερβίας και Ελλάδος. Αι φήμαι όμως, ότι επίκειται η άφιξίς του εις Ναύπλιον δι’ επαναστατικήν δράσιν, επροκλήθησαν ίσως εκ του γεγονότος, ότι αρκετοί εκ των αξιωματικών της αποτυχούσης Ναυπλιακής Επαναστάσεως των εξαιρεθέντων της αμνηστίας του Όθωνος και αναχωρησάντων κατά την συμφωνίαν δια δυο ατμοπλοίων εις εξωτερικόν κατέληξαν μετά μακράν περιπλάνησιν εις Ιταλίαν συνδεθέντες μετά του Γαριβάλδη και κατετάγησαν μάλιστα εις το πυροβολικόν σώμα λαμβάνοντες ήδη μέρος εις τας εν Ιταλία πολεμικάς επιχειρήσεις (Ν ι κ. Δ. Π ι έ ρ ρ ο υ, ενθ’ ανωτ. σσ. 130, πρβλ. κ. Εφ. «Αιών» άρ. φ. 2057 της 13-8-1862).
[11] Συνεδρίασις της 24-8-1862.
[12] Ήτο ήδη 75 ετών με πλουσίαν επιστημονικήν και πολιτικήν δράσιν: διαπρεπής ποινικολόγος και Νομοδιδάσκαλος, Καθηγητής εις τα πανεπιστήμια της Βόννης και τής Χαϊδελβέργης, βουλευτής, Πρόεδρος της Συνελεύσεως της Βάδης, αρχηγός του συντηρητικού δημοκρατικού κόμματος, μέλος του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου της Φραγκφούρτης. Από του 1848 αποσυρθείς τής πολιτικής αφωσιωθή αποκλειστικώς εις την επιστήμην.
[13] Έτος Α’, άρ. φ. 17 της 22-9-1862.
[14] Προφανώς ο Mittermaier κάμνει εδώ σαφή αντιδιαστολήν της κατά το ελληνικόν Σύνταγμα πλήρους προστασίας του απορρήτου των επιστολών προς την Γερμ. νομοθεσίαν, καθ’ ην επετρέπετο η παραβίασίς του δια τους φυλακισμένους η υπό σοβαράν κατηγορίαν διατελούντος, διάταξιν την οποίαν φαίνεται να αποστρέφεται ως ίδιον του εν Γερμανία δεσποτισμού και των Ιεροεξεταστικών λειψάνων του μεσαίωνος.
[15] Συνεδρίασις της 24-1-1844.
[16] Ιδού πώς κατέγραψε και κατέταξε τας παραδόσεις αυτάς η παγκόσμιος Ιστορία:
Κατά τον Πλούταρχον, οι Αθηναίοι συλλαβόντες γραμματοφόρους του Φιλίππου κομίζοντας επιστολήν αυτού «τη Ολυμπιάδι» επιγραφομένην, «ουκ έλυσαν, ουδ’ απεκάλυψαν απόρρητον ανδρός αποδήμου προς γυναίκα φιλοφροσύνην» (Πλουτ. Πολ. Παραγγ. 3). Αυτά τον 4ον π.Χ. αιώνα. Είκοσι ένα αιώνας αργότερον, το 1657 μ.Χ., το προοίμιον του Διατάγματος, δια του οποίου το κοινοβούλιον της Αγγλίας συνέστησε γενικόν ταχυδρομείον, εχει ως έξης: «Η εγκαθίδρυσις γενικού ταχυδρομείου, ωφέλιμος εις το εμπόριον και εις την μεταφοράν εγγράφων, έσεται συνάμα και ο κάλλιστος τρόπος προς ανακάλυψιν και πρόληψιν των κακοηθών και επικινδύνων κατά της Δημοκρατίας σχεδίων». (Blacstone. Τομ. 1.1, σσ. 587, σημ. 1).
[17] Εφ. «Το Μέλλον της Ανατολής», Έτος Α’, άρ. φ. 12 της 5-9-1862
[18] Αρθ. 20 του Συντάγματος 1864
Αμαλία – Βασίλισσα της Ελλάδας (1818-1875)
Αμαλία, λιθογραφία, Joseph Karl Stieler (1781 – 1858).
Η Δούκισσα Αμαλία – Μαρία – Φρειδερίκη, του Oldenburg (Ολδεμβούργου), υπήρξε η πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας (1836-1862) και σύζυγος του βασιλιά Όθωνα. Ήταν κόρη του Μεγάλου Δούκα Παύλου- Φρειδερίκου – Αυγούστου (Paul Friedrich August, 1783-1853) του Oldenburg και της Σουηδής πριγκίπισσας Αδελαΐδας (Adelheid von Anhalt – Bernburg (1800-1820) και γεννήθηκε στο Oldenburg στις 21 Δεκεμβρίου του 1818. Αν και έχασε την μητέρα της σε μικρή ηλικία, εν τούτοις έτυχε επιμελημένης και αυστηρής μόρφωσης (με ξένες γλώσσες, μουσική, χορό, ζωγραφική, ιππασία, ξιφασκία κ.α.).
Το Νοέμβριο του 1836 παντρεύτηκε τον Όθωνα στην μεγάλη αίθουσα του ανακτόρου του Oldenburg σύμφωνα με το προτεσταντικό και το καθολικό τυπικό. Είχε προηγηθεί η υπογραφή του συμβολαίου του γάμου το οποίο και προέβλεπε την ανατροφή των παιδιών που θα αποκτούσε το ζευγάρι, σύμφωνα με το χριστιανικό ορθόδοξο δόγμα. Στις αρχές του επόμενου χρόνου, μετά από ένα θυελλώδες ταξίδι με την αγγλική φρεγάτα «Portland», έφτασε στον Πειραιά (2/14 Φεβρουαρίου 1837) και έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από το πλήθος, παρά τη δυσφορία που είχε δημιουργήσει η παράλειψη του Όθωνα να ενημερώσει έγκαιρα το λαό για το γάμο του.
Η Βασίλισσα Αμαλία είχε γοητευτική εμφάνιση, ήταν όμορφη, γεμάτη ζωντάνια, πνευματώδης και συγχρόνως ανεπιτήδευτη. Γρήγορα κατέκτησε τους Έλληνες χάρη στην αφοσίωσή της στον Όθωνα και την ευγενική της συμπεριφορά.
Ανέπτυξε σημαντική φιλανθρωπική δράση. Με δική της μέριμνα ιδρύθηκε το «Οφθαλμιατρείο» (1843) και το «Αμαλίειο Ορφανοτροφείο» (1855), ενώ με πρωτοβουλία της χαράχτηκε ο «Βασιλικός Κήπος» και έγιναν οι πρώτες δενδροφυτεύσεις σε πλατείες, λόφους και πεζοδρόμια της πρωτεύουσας. Εξάλλου στον «Πύργο Βασιλίσσης», το κτήμα της στα Νέα Λιόσια, αναπτύχθηκαν πρότυπες καλλιέργειες και κτηνοτροφία. Ιδιαίτερα εκτιμήθηκε επίσης το ότι γρήγορα έμαθε και μίλησε την ελληνική γλώσσα και πραγματοποίησε περιοδείες για να γνωρίσει τη χώρα.
Η Δανέζα Χριστιάνα Λυτ [1] (Christiane Luth 1817-1900), γυναίκα του εφημέριου της αυλής, Asmus Heinrich Luth (1806-1859) στο βιβλίο της «Μια Δανέζα στην Αυλή του Όθωνα» μας δίνει μια περιγραφή της Αμαλίας:
«Η βασίλισσα ήταν κοντή, όμορφη, με θαυμάσιο παρουσιαστικό. Συμπεριφερότανε με πολλή ζωντάνια που καταντούσε υπερβολική. Μιλούσε για ένα σωρό πράγματα κι επαινούσε διαρκώς την Ελλάδα, ας ήταν καλά ο Βορράς που πλήρωνε. Μου είπε ότι πολύ σύντομα θα νιώθαμε άνετα σ’ αυτή την τόσο όμορφη χώρα με το θαυμάσιο κλίμα…».
Οργάνωσε την εθιμοτυπία της αυλής και στην ακολουθία της έδωσε την πρώτη θέση σε Ελληνίδες που ανήκαν σε οικογένειες αγωνιστών του 1821.
Βασίλισσα Αμαλία. Έγχρωμη λιθογραφία που παρουσιάζει την Αμαλία πριν έρθει στην Ελλάδα.
Η Βασίλισσα Αμαλία, αρχικά δεν λάμβανε μέρος στις κρατικές υποθέσεις. Όμως κατά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, για την παροχή συντάγματος, συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο που διέτρεχε ο θρόνος, επενέβη αποφασιστικά και επίμονα και έπεισε τον Όθωνα να δεχθεί τα αιτήματα των επαναστατών. Μετά από αυτά τα γεγονότα η Αμαλία άρχισε να ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για την πολιτική και να παρέχει στο σύζυγό της τη βοήθεια που χρειαζόταν για την εκπλήρωση των καθηκόντων του, λόγω της δύσκαμπτης σκέψης του, της διστακτικότητας στη λήψη αποφάσεων, της βαρηκοΐας του και της ανικανότητάς του να παίρνει ορθές πολιτικές αποφάσεις. Ήταν οξύνους, λάμβανε γρήγορα αποφάσεις, αλλά σε αντίθεση με τον Όθωνα, ήταν οξύθυμη και παρορμητική.
Η περιγραφή που δίδει ο About [2] για την Αμαλία, κατά την εποχή εκείνη περίπου, είναι πολύ ενδιαφέρουσα : «Η Βασίλισσα, είναι γυνή τριάκοντα πέντε ετών, η οποία δεν θα γηράση επί πολύ. Η ευσαρκία της θα την διατήρηση. Είναι φύσις εύρωστος και πληθωρική, προικισμένη με σιδηράν υγείαν. Η ωραιότης της, περίφημος προ δέκα ετών, διαφαίνεται εισέτι, αν και η λεπτότης των χαρακτηριστικών υπεχώρησεν εις την δύναμιν …,». Και αλλού, διαστέλλων αυτήν από τον σχολαστικό και άβουλο Βασιλέα, τονίζει :«Η Βασίλισσα λαμβάνει ταχέως αποφάσεις. Έχει ιδιότητας αρχηγού στρατιάς. Δεν γνωρίζω εάν σκέπτεται πολύ προτού αποφασίση. Εξάπαντος δεν σκέπτεται επί πολύ. Όλαι αι υποθέσεις θα παρέμενον επί έτη εκκρεμείς, εάν ο Βασιλεύς εβασίλευε μόνος. Κάμνει όμως ένα ταξίδι τριών μηνών δια λόγους υγείας και αναχωρών δίδει την αντιβασιλείαν εις την Βασίλισσαν. Η Βασίλισσα λαμβάνει μίαν πένναν και υπογράφει, χωρίς να εξετάζη όλους τους νόμους, τους οποίους ο Βασιλεύς εξήτασε χωρίς να τους υπογράψη».
Όμως, οι ενέργειες της, οι αποφάσεις της, οι απολυταρχικές ιδέες της και η μη απόκτηση διαδόχου, μετά από ατυχή αποβολή [3] το 1837, είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργήσει προσωπικούς εχθρούς και να χάσει σιγά-σιγά τη δημοτικότητά της. Άσκησε τέσσερις φορές αντιβασιλεία, κατά τις απουσίες του Όθωνα στο εξωτερικό και αναμίχτηκε (1850-1851) στο ζήτημα διαδοχής.
Ωστόσο, η δημοτικότητα της αυξήθηκε σημαντικά χάρη στην περήφανη στάση της κατά τον αγγλικό αποκλεισμό της Ελλάδας (1850) και από το φανατισμό της για τη Μεγάλη Ιδέα, ενισχύοντας τα επαναστατικά κινήματα (1852) του υπόδουλου Ελληνισμού κατά την περίοδο του Κριμαϊκού πολέμου. Εντυπωσίασε ακόμη τον λαό με τη θαρραλέα της στάση κατά την επιδημία της χολέρας στην Αθήνα το 1854.
Αλλά μετά τις ανελεύθερες εκλογές του 1861 και τις επεμβάσεις της στα πολιτειακά, όπου αποφάσιζε για πρόσωπα του στρατού και της διοίκησης, έγινε αντικείμενο σφοδρών επιθέσεων του αντιπολιτευόμενου τύπου, γιατί θεωρήθηκε υπεύθυνη για την παραβίαση των συνταγματικών ελευθεριών. Μάλιστα στις 6 Σεπτεμβρίου 1861, ο νεαρός Αριστείδης Δόσιος, αντιμοναρχικός και μέλος της Χρυσής Νεολαίας, αποπειράθηκε να τη δολοφονήσει.
Ύστερα από τη Ναυπλιακή Επανάσταση (1 Φεβρουαρίου 1862), η οποία είχε προετοιμαστεί από καιρό και είχε, αν και καλυμμένα, ως σκοπό την εκθρόνιση του Όθωνα, το βασιλικό ζεύγος επιχείρησε, τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, ένα ταξίδι στην Πελοπόννησο για να εξετάσει το πνεύμα και τα παράπονα των επαρχιών, αφήνοντας την πρωτεύουσα στα χέρια των αντιδυναστικών η οποίοι, αναίμακτα, ανέτρεψαν τη δυναστεία (νύχτα της 10 Οκτωβρίου 1862).
Όταν το βασιλικό ζεύγος επέστρεψε στον Πειραιά, η Αμαλία μάταια προσπάθησε να πείσει τον Όθωνα να πατάξει την επανάσταση, επιστρέφοντας στη Μεσσηνία και προκαλώντας από εκεί αντιπερισπασμό στους εξεγερμένους. Η Αμαλία πίστευε ότι θα έπρεπε να κατασταλεί η επανάσταση με την βοήθεια πιστών στο θρόνο στρατευμάτων, όπως είχε γίνει τον προηγούμενο Φεβρουάριο στο Ναύπλιο. Αυτή η θέση της συνέτεινε να αποκληθεί από τον λαό « Ματωβαμμένη ύαινα». Ο Όθωνας όμως, θέλοντας να αποφύγει τον εμφύλιο πόλεμο και την αιματοχυσία, εγκατέλειψε την Ελλάδα ύστερα από τριαντάχρονη βασιλεία, λέγοντας: «Εύχομαι να ευτυχήσει η Ελλάς».
Η Αμαλία με Ελληνική φορεσιά που καθιερώθηκε με το όνομά της «στολή Αμαλίας». Κλασσικός πίνακας του γερμανού ζωγράφου Ernst Wilhelm Rietschel (1824-1860), φιλοτεχνήθηκε στην Αθήνα μεταξύ του 1853- 1854, στα βάθος διακρίνεται η Ακρόπολη.
Στο Μόναχο έγινε δεκτή με ψυχρότητα από την οικογένεια του συζύγου της. Οι έκπτωτοι βασιλείς εγκαταστάθηκαν στη Βαμβέργη. Παρά την πίκρα της για την έξωσή τους, εξακολούθησε να αγαπάει την Ελλάδα και ως το τέλος της ζωής της δεχόταν στη Βαμβέργη, με χαρά τους Έλληνες που επισκεπτόντουσαν την πόλη.
Στις 26 Ιουλίου 1867, πεθαίνει ο Όθων ύστερα από σύντομη αρρώστα και οχτώ χρόνια αργότερα στις 20 Μαΐου 1875 η νεκρική καμπάνα του καθεδρικού ναού της Βαμβέργης ανήγγειλε το θάνατο της Αμαλίας. Η σορός της, όπως και του Όθωνα, βρίσκεται στην κρύπτη της Theatinerkirche (εκκλησία του μοναχικού τάγματος των Θεατίνων) του Μονάχου, που είναι ο τόπος ταφής των μελών της δυναστείας των Wittelsbach. Τη νομισματική της συλλογή από 10.000 νομίσματα χάρισε στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών.
Η βασίλισσα Αμαλία δημιούργησε τη λεγόμενη «στολή Αμαλίας». Έξυπνη γυναίκα καθώς ήταν, κατάλαβε πως έπρεπε να πλησιάσει ενδυματολογικά τον «παραξενοντυμένο» λαό της. Δημιούργησε, λοιπόν, ένα ρομαντικό φολκλορικό αυλικό ένδυμα που έμεινε στην ιστορία ως «Αμαλία» και έγινε η εθνική γυναικεία φορεσιά.
Υποσημειώσεις
[1] Χριστιάνα Λυτ, Μια Δανέζα στην Αυλή του Όθωνα, Ερμής 1988, Σελ. 32.
[2] Μαρκεζίνης, τόμος 1ος, σελ. 232.
[3] Η Anita Eichholz στην έκδοση του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών με τίτλο, «Η Βασίλισσα Αμαλία» γράφει: Για την αποβολή μετά από μισό χρόνο γάμου δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία. Βλ. Hans Rail, Otto von Griechenland, ZBLG 44, τεύχος 1, 1981, σ. 367-380. Martha Schad, Bayerns Königinnen, β΄ διορθωμένη έκδοση 1993, σ. 120· Gisela Niemöller, Die Engelinnen im Schloss-Eine Annäherung an Cäcilie, Amalie und Friederike von Oldenburg, Oldenburg 1997, σ. 75. Ο Niemöller αναφέρει μια σημείωση στη διαθήκη της Αμαλίας από το 1837, ότι σε καμιά περίπτωση δεν θέλει να ερευνηθεί ανατομικά μετά τον θάνατο της και αναφορικά με την αποβολή της. Βλ. προπάντων Kotsowilis: στη σ. 307 βρίσκει κανείς τη χειρόγραφη επιστολή του Όθωνα προς τον πατέρα του Λουδοβίκο Α΄ , στην οποία τον ενημερώνει για την εγκυμοσύνη της συζύγου του. Στη σ. 216 σημειώνει ο Kotsowilis μια χρόνια αρρώστια της Αμαλίας που επισημαίνουν οι Έλληνες γιατροί.
Πηγές
«Η Βασίλσσα Αμαλία 1818-1875», Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών, Αθήνα, 2007.
Παπαντωνίου Ιωάννα, «Η Ελληνική Ενδυμασία | Από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ου αιώνα», Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα, 2000.
Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Τόμος 1ος, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα , 1988.
Σπύρος Β. Μαρκεζίνης, «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964», τόμος 1ος, Εκδόσεις «Πάπυρος», Αθήνα, 1966.
Νέλλη Χρονοπούλου – Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης, «Οδωνυμικά του Ναυπλίου», έκδοση Δήμου Ναυπλιέων, 1994.
Σταυριανός Ιωάννης (1804-1887)
Ιωάννης Σταυριανός. Προσωπογραφία, λάδι σε καμβά, 140 επί 80, ανήκει στον Ιουστίνο Σταυριανό, απόγονο του ήρωα.
Ο Ιωάννης Σταυριανός ήταν ευκατάστατος έμπορος από τη Λόφου της επαρχίας Λεμεσού. Γεννημένος το 1804 έμαθε τα πρώτα γράμματα στη Λεμεσό και στη συνέχεια ως ιδιοκτήτης εμπορικού πλοίου ανέπτυξε πλούσια εμπορική δραστηριότητα με την Αίγυπτο. Παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης μυήθηκε στην Αλεξάνδρεια στη Φιλική Εταιρεία.
Με την έναρξη του αγώνα του 1821 στην Πελοπόννησο, έπλευσε στην Ελλάδα επικεφαλής ομάδας Κυπρίων Αγωνιστών[i], την οποία χρηματοδότησε ο ίδιος. Το 1825, επειδή εξαντλήθηκαν τα οικονομικά του, κατατάχτηκε μαζί με τους συντρόφους του στο στρατόπεδο του τακτικού στρατού. Η σημαντική για την εποχή μόρφωσή του συνέτεινε στην ανέλιξή του από υπαξιωματικό σε αξιωματικό.
Έλαβε μέρος σ’ όλες τις μάχες που έγιναν γύρω από την Αθήνα του 1826-27 με αρχηγό τον Καραϊσκάκη.[ii] Συνελήφθη αιχμάλωτος κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων και τον διέσωσε από την εκτέλεση ο αρχηγός της έφιππης σωματοφυλακής του Κιουταχή Χουσέιν Ντούλλας, που άγνωστο πότε τον άφησε ελεύθερο. Μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και σταδιοδρόμησε στις τάξεις της Ελληνικής Χωροφυλακής.
Το 1862 υπηρετώντας στην Αργολίδα πρωτοστάτησε στη Ναυπλιακή Επανάσταση, που υπήρξε η απαρχή της έξωσης του Όθωνα. Συνυπογράφει με τους Σωματάρχες της φρουράς της Ναυπλίας Έκθεση Προς τους εξοχώτατους Κυρίους Πρέσβεις των τριών Μεγάλων Ευεργετίδων της Ελλάδος Δυνάμεων Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, όπου για να αποφευχθούν ενδεχόμενες παρεξηγήσεις και προσπάθειες δυσφήμησης δηλώνεται ο σκοπός της Επανάστασης και οι αιτίες που την προκάλεσαν. Η Έκθεση παραδόθηκε στους προξενικούς πράκτορες της Γαλλίας και της Αυστρίας στο Ναύπλιο. Την έκθεση αυτή εκτός από τους Σωματάρχες της φρουράς και τον αρχηγό των στρατιωτικών δυνάμεων Ναυπλίας Αρτέμη Μίχου υπογράφουν επίσης Η επί της ασφαλείας επιτροπή και το Δημοτικό Συμβούλιο Ναυπλιέων.
Ο Σταυριανός στέλνει επίσης μία επιστολή στις 9 Φεβρουαρίου 1862 απ’ το Ναύπλιο προς τον αντισυνταγματάρχη, επιθεωρητή της Χωροφυλακής Δ. Κουτσογιαννόπουλο, στην οποία περιγράφει τη μάχη στην Άρια. Η επιστολή δημοσιεύτηκε στο υπ’ άρ. 6 φύλλο της εφημερίδας Συνταγματικός Έλλην στις 13 Φεβρουαρίου 1862. Η συμμετοχή του Σταυριανού στη Ναυπλιακή Επανάσταση είχε σαν αποτέλεσμα να τεθεί σε αργία δι’ ασυμβίβαστον προς το επάγγελμα του αξιωματικού διαγωγήν μαζί με άλλους 17 πρωτεργάτες του κινήματος (Φ.Ε.Κ αρ. 27/18-5-1862) .
Με το ίδιο διάταγμα ορίστηκε η Αίγινα σαν τόπος διαμονής των περισσότερων από τους αξιωματικούς αυτούς. Από τον τύπο της εποχής μαθαίνουμε τη συμπάθεια και τη θέρμη με τις οποίες υποδέχτηκε ο λαός της Αίγινας τους εκτοπισμένους αξιωματικούς και ιδιαίτερα το Σταυριανό: Των πάντων δε την συμπάθειαν συνεκίνησεν ο αντιμοίραρχος Σταυριανός, φέρων μεθ’ εαυτού κόρην δεκαεπταετή, παραλυτικήν συγκινούσαν δια την θέσιν της και τούς λίθους αυτούς (Εφημερίδα Αιών. αρ. φύλ. 2033 της 20ής Μαΐου 1862).
Στο ίδιο φύλλο του Αιώνος δημοσιεύεται μια έντονη διαμαρτυρία των εκτοπισμένων αξιωματικών της φρουράς της Ναυπλίας από την Αίγινα με ημερομηνία 16 Μαΐου 1862 σχετικά με μία πράξιν, που συντάχτηκε από μερικούς αξιωματικούς του ελληνικού στρατού δι’ ης απεκάλεσαν παραβάτας των όρων της στρατιωτικής τιμής, όλους τους κατά την Ναυπλιακήν επανάστασιν ευρεθέντας συναδέλφους των, παρά την αμνηστία που είχε δοθεί. Στην πράξη αυτή ο τύπος είχε δώσει ευρύτατη δημοσιότητα τον προηγούμενο Απρίλιο. Παρόμοια διαμαρτυρία των εκτοπισμένων στη Σκόπελο και στη Σκιάθο είχε δημοσιευτεί λίγο νωρίτερα, στις 13 Μαΐου 1862. Το θέμα έλαβε μεγάλη έκταση από τον ευνοϊκά διατεθειμένο προς τους εκτοπισμένους τύπο τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία (Βλ. εφημερίδες Αθηνά, αρ. φύλ. 3054, 23 Μαΐου 1862 και 3056, 30 Μαΐου 1862, Φως, 19 και 23 Μαΐου 1862, η Φωνή του Λαού. στη Λαμία κ.τ.λ.).
Σε λιγότερο από ένα μήνα μετά την έξωση του Όθωνα οι διωχθέντες αξιωματικοί επανήλθαν στην ενεργό υπηρεσία, αλλά ο Σταυριανός δεν περιλαμβάνεται σ’ αυτούς. Φαίνεται πως μόνος του προτίμησε την αποστρατεία, ήταν ήδη άλλωστε 59 ετών. Το Μάιο του επόμενου χρόνου η Προσωρινή Κυβέρνηση απένειμε στον απόστρατο αντιμοίραρχο Ιωάννη Σταυριανό το βαθμό του ταγματάρχη και την αντίστοιχη σύνταξη. (Ελένη Αγγελομάτη Τσουγκαράκη, «Πραγματεία των περιπετειών του βίου μου…»).
Έγραψε απομνημονεύματα με τον τίτλο «Πραγματεία των περιπετειών του βίου μου και συλλογή διαφόρων αντικειμένων αγνώστων έτι εν τη ελληνική ιστορία». Πέθανε σε ηλικία 83 χρόνων, στις 2 Μαρτίου 1887 και τάφηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Το 1998, με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Αποδήμων Λόφου, έγινε κατορθωτή η ανακομιδή των οστών του Ιωάννη Σταυριανού από την Αθήνα στη γενέτειρά του Λόφου, τα οποία έχουν τοποθετηθεί σε οστεοφυλάκιο. Στα χέρια των τελευταίων απογόνων του βρίσκονται αρκετά κειμήλια όπως τα όπλα του, η στρατιωτική στολή του, διάφορα έγγραφα του αγώνα και τα χειρόγραφα των απομνημονευμάτων του.
Άκης Θεοδώρου
Φιλόλογος
Υποσημειώσεις
[i] Είναι ιστορικό γεγονός ότι πολλοί Κύπριοι μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία. Ο αριθμός των Κυπρίων αγωνιστών που έσπευσαν στην επαναστατημένη Ελλάδα είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Από τα διάφορα έγγραφα ή πηγές που σώζονται, μαρτυρείται η επώνυμη συμμετοχή 500 περίπου Κυπρίων, ενώ γίνεται επίσης αναφορά σε ομάδες Κυπρίων που έδρασαν κάτω από διάφορους αρχηγούς ή αυτόνομα. Χαρακτηριστική είναι η σημαία ομάδας Κυπρίων που σώζεται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο της Αθήνας πάνω στην οποία αναγράφεται με ανορθογραφίες «Σημαία Ελληνική Πάτρης Κύπρου». Οι αναφορές αυτές επιτρέπουν σε κάποιους μελετητές να υπολογίζουν την κυπριακή συμμετοχή σε 1000 περίπου αγωνιστές. Αν ληφθεί υπόψη ότι οι περιηγητές υπολογίζουν τον αριθμό των Ελλήνων κατοίκων της Κύπρου σε 80 με 100 χιλιάδες, τότε αριθμητικά η συμμετοχή της Κύπρου, ανάλογα με τον πληθυσμό της, είναι ιδιαίτερα μεγάλη.
[ii] Στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Πραγματεία των περιπετειών του βίου μου και συλλογή διαφόρων αντικειμένων αγνώστων έτι εν τη Ελληνική Ιστορία», που κυκλοφόρησε το 1982 από την Εταιρεία Στερεοελλαδικών Μελετών, ο Σταυριανός περιγράφει με λεπτομέρειες τις μάχες των Αθηνών το 1826-1927 και την πολιορκία της Ακρόπολης. Αναφέρεται μάλιστα με σαφήνεια στο θάνατο του Καραϊσκάκη:
«o τραυματισμός του Καραΐσκου εγένετο όχι πολύ μακράν από εμέ και του συντρόφου μου … Τούρκοι από τη μάνδρα δεν εξήλθαν και όχι μόνον αυτήν την φοράν αλλ’ εικοσάκις προσβάλαμε την μάνδραν αυτήν. Οι Έλληνες ήσαν πάρα πολύ πλησίον της μάνδρας και ο Καραΐσκος ήτο εδώθεν της μάνδρας προς Πειραιάν. Ο Τούρκος που ευρέθη; Η φήμη εκυκλοφόρησεν αμέσως διά την δολοφονίαν και ήτο αλάνθαστος. Ο άραψ σεΐζης του Καραΐσκου, όστις παρακολουθεί τον Καραΐσκο, είδεν και ωφεληθείς από την περίσταση εφιππεύει και λιποταχτεί προς τους Τούρκους…».
Πηγές
Χειρόγραφο Ιωάννη Σταυριανού.
Ελένη Αγγελομάτη Τσουγκαράκη, «Πραγματεία των περιπετειών του βίου μου και συλλογή διαφόρων αντικειμένων αγνώστων έτι εν τη ελληνική ιστορία», Εταιρεία Στερεοελλαδικών Μελετών, Αθήνα 1982.
Kατάμεστη η αίθουσα του Βουλευτικού κατά την εκδήλωση του 1ου Λυκείου Ναυπλίου
Σε συνεργασία με το Δήμο Ναυπλιέων, το Δημοτικό Οργανισμό Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Αθλητισμού και Τουρισμού και της Οργανωτικής επιτροπής εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από την Ναυπλιακή επανάσταση πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 6 Απριλίου με μεγάλη επιτυχία στο Βουλευτικό η εκδήλωση του 1ου Γενικού Λυκείου Ναυπλίου την οποία παρακολούθησαν οι μαθητές και οι καθηγητές του σχολείου καθώς και πολίτες που προσήλθαν.
Ο καθηγητής κ. Κοΐνης με την υποστήριξη πλούσιου εικονογραφικού υλικού παρουσίασε με γλαφυρό τρόπο τα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές της Ναυπλιακής Επανάστασης. Η παρουσίαση του κ. Κοΐνη βοήθησε το κοινό να τοποθετήσει τις εξελίξεις στην τοπογραφία της Αργολίδας και στο γενικότερο πολιτικό και χρονικό πλαίσιο της εποχής κατά την οποία διαδραματίστηκε η Ναυπλιακή Επανάσταση.
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση. Φωτογραφία:Studio B&G
Στο τέλος της εκδήλωσης προβλήθηκε το ενημερωτικό τηλεοπτικό μήνυμα διάρκειας 2’36’’ λεπτών που δημιουργήθηκε για την προβολή των 150 χρόνων από τη Ναυπλιακή Επανάσταση με τη συνεργασία της Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης Ιστορίας & Πολιτισμού και του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard και διανεμήθηκε το έντυπο ενημερωτικό υλικό που έχει ετοιμάσει η Οργανωτική Επιτροπή.
Η Οργανωτική Επιτροπή εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 150 χρόνων από τη Ναυπλιακή Επανάσταση στήριξε την παραπάνω εκδήλωση και με μεγάλη ικανοποίηση είδε να επιτυγχάνεται ο βασικός στόχος της που είναι η ενημέρωση του κοινού και κυρίως των μαθητών και των νεότερων.
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση. Φωτογραφία:Studio B&G
Έναρξη σχεδιασμού εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων
Πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Μεγάλης Δευτέρας η πρώτη συνάντηση των φορέων που προσκάλεσε ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Αθλητισμού και Τουρισμού (Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ.) και η Οργανωτική Επιτροπή για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Οι φορείς που προσκλήθηκαν να συμβάλλουν και να συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές δράσεις υπό το συντονισμό του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος είναι:
Μουσεία
Αρχαιολογικό Μουσείο
Εθνική Πινακοθήκη – Παράρτημα Ναυπλίου
Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίρδυμα
Πολεμικό Μουσείο
Φορείς Πολιτισμού & Επιστημών
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού
Βιβλιοθήκη Τέχνης & Ανθρωπιστικών Σπουδών «Ανθός»
Γενικά Αρχεία του Κράτους
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη «Παλαμήδης»
Δημοτικό Θέατρο Ναυπλίου
Εκθεσιακό Κέντρο «ALPHA BANK»
Θεατρική Ομάδα «Θεατροδρόμιο»
Ίδρυμα Ιωάννης Καποδίστριας
Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard
Εκπαίδευση
Διεύθυνση Α΄/ βάθμιας Εκπαίδευσης
Διεύθυνση Β΄/ βάθμιας Εκπαίδευσης
Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αργολίδας
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου – Τμήμα Θεατρικών Σπουδών
Στην πρώτη αυτή συνάντηση κατατέθηκαν οι πρώτες προτάσεις και οι στόχοι των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και ορίστηκε η επόμενη συνάντηση για το τέλος Απριλίου.
Επίσης κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών διανεμήθηκαν σε ξενοδοχεία, βιβλιοπωλεία και τράπεζες της πόλης τα δίπτυχα ενημερωτικά φυλλάδια για τη Ναυπλιακή Επανάσταση. Τέλος έχει δρομολογηθεί η μετάφραση και εκτύπωση του δίπτυχου ενημερωτικού φυλλαδίου για τη Ναυπλιακή Επανάσταση στην αγγλική γλώσσα, προκειμένου να διανεμηθεί στις τουριστικές επιχειρήσεις της περιοχής.
150 ΧΡΟΝΙΑ ΝΑΥΠΛΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1862 